Optymalnym sposobem żywienia dziecka w pierwszym okresie życia jest mleko matki, a celem do którego należy dążyć jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy jego życia. W przypadku, gdy kobieta nie chce lub z powodów zdrowotnych nie może karmić piersią, podstawę żywienia powinno stanowić mleko modyfikowane. Wprowadzanie produktów uzupełniających należy rozpocząć, gdy niemowlę wykazuje umiejętności rozwojowe potrzebne do ich spożywania. Należy rozpocząć ich wprowadzanie nie wcześniej niż na początku 5 miesiąca życia i nie później niż na początku 7 miesiąca życia. Rozszerzanie diety nie oznacza jednak, że należy przerwać karmienie piersią. Celem wprowadzania pokarmów uzupełniających jest między innymi dostarczenie dziecku dodatkowej podaży energii, białka oraz niezbędnych witamin i składników mineralnych, na które wraz z rozwojem niemowlęcia rośnie zapotrzebowanie, a mleko kobiece nie jest już w stanie go pokryć [1]. Tradycyjny model rozszerzania diety polega na podawaniu niemowlęciu pokarmów w postaci przecierów, które stopniowo stają się bardziej zróżnicowane, gdy niemowlę uczy się akceptować różne tekstury i smaki. Jednak w ciągu ostatnich kilkunastu lat na popularności zyskało alternatywne podejście do rozszerzania diety, tak zwana metoda BLW [3].
Metoda BLW – co to?
Baby-Led Weaning lub w skrócie BLW, to jedna z metod stopniowego rozszerzania diety dziecka o nowe pokarmy karmionego dotychczas wyłącznie mlekiem matki. Główną ideą metody BLW jest umożliwienie niemowlęciu samodzielnego spożywania posiłków. Pomija się w niej etap podawania dziecku pokarmów za pomocą łyżeczki w postaci papek, przecierów, czy musów na rzecz miękkich pokarmów w postaci cząstek lub kawałków (np. kawałki ugotowanej marchewki, różyczki brokułów, cząstki jabłka) podawanych bezpośrednio do rączki maluszka. W Polsce często nazywa się ją potocznie jako „bobas lubi wybór”, ponieważ ta metoda karmienia kładzie nacisk na umożliwienie niemowlęciu wyboru – co i ile zje, dzięki czemu z założenia to dziecko steruje całym procesem rozszerzania swojej diety [2].
Co mówią badania na temat metody BLW?
Metoda karmienia BLW ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Wciąż toczą się dyskusje wokół jej możliwego negatywnego wpływu na zdrowie dziecka, jak na przykład zwiększone ryzyko zakrztuszenia się lub większe prawdopodobieństwo niskiego spożycia witamin i składników mineralnych, zwłaszcza żelaza [3]. Rzeczywiście w badaniach, w których porównywano spożycie składników odżywczych w obydwu grupach – karmionych metodą BLW i tradycyjnie zaobserwowano niższe spożycie cynku, żelaza, witaminy B12, witaminy C, błonnika oraz wapnia w grupie dzieci karmionych metodą BLW. W przypadku spożycia energii obie grupy prezentowały podobne wartości, jednak w grupie BLW wykazano większe spożycie energii z tłuszczów ogółem, w tym nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych. Mogło to wynikać z podawania pokarmów z rodzinnego stołu, co niesie za sobą ryzyko spożycia przez dziecko żywności nieodpowiedniej pod względem odżywczym dla danej grupy wiekowej [3]. W innym badaniu wykazano, że dzieci karmione metodą BLW spożywały więcej węglowodanów i bardziej preferowały zboża w porównaniu do grupy tradycyjnej. Z kolei niemowlęta z grupy tradycyjnej miały większe skłonności do spożywania słodyczy [4]. Nie ma też wielu badań, które by jasno potwierdzały większe ryzyko zakrztuszeń w grupie metody BLW. Z pewnością wymaga to dalszych obserwacji.
Wśród korzyści metody BLW jej zwolennicy wymieniają wpływ na mniejsze ryzyko rozwoju otyłości poprzez samoregulację mechanizmów apetytu i sytości oraz lepszy rozwój zdolności motorycznych. W przypadku wskaźnika masy ciała (BMI) badania wskazują na różne wyniki. W jednych pracach wykazano, że dzieci karmione metodą BLW rzeczywiście wykazują niższy wskaźnik otyłości w porównaniu do grupy karmionej tradycyjnie, natomiast w innych badaniach nie zauważono statystycznie istotnej różnicy między wskaźnikiem BMI u dzieci karmionych metodą BLW i metodą tradycyjną. Z pewnością na korzyść działa fakt, że dzieci karmione metodą BLW są zachęcane do uczestniczenia w rodzinnych posiłkach, bez presji czasu i ilości spożywanego pokarmu, a także do interakcji z jedzeniem, szeroko odkrywając aspekty sensoryczne, poprzez różne tekstury pożywienia, a tym samym tworzą lepsze relacje
z jedzeniem [3].
Jak zacząć karmić dziecko metodą BLW?
Zanim rodzice zdecydują się na rozszerzanie diety swojego malucha za pomocą metody BLW, należy zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii. Przede wszystkim można ją wprowadzać u dzieci w 6-7 miesiącu życia, które potrafią już samodzielnie siedzieć oraz zaczynają wykazywać zainteresowanie innym jedzeniem niż mleko matki lub mleko modyfikowane. Należy również zwrócić uwagę, czy dziecko nie wypycha językiem jedzenia z buzi. Jeśli tak się dzieje, to warto wstrzymać się jeszcze z rozszerzaniem diety. Ponadto zaleca się, by jak najbardziej dopasować podawane dziecku pokarmy do jego grupy wiekowej, czyli powinny być to produkty naturalne, bez dodatku soli, cukru czy dodatków do żywności. Dziecku należy podawać produkty w takiej postaci, by mogło je za łatwością chwycić w rączkę. Mogą to być na przykład ugotowane na miękko, ale nie rozpadające się kawałki warzyw lub owoców pokrojone na długość większą niż dłoń dziecka, bądź ugotowana na gęsto kaszka, którą z łatwością będzie mogło chwycić. W celu prewencji ryzyka zakrztuszenia się przez dziecko podczas karmienia go metodą BLW należy obserwować je podczas posiłku i nigdy nie zostawiać samego bez obecności dorosłych.
Podsumowując, istnieją badania naukowe, które przemawiają zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść metody karmienia BLW. Według nowych zasad żywienia zdrowych niemowląt opublikowanych w styczniu 2021 przez Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci obecnie nie ma przekonujących argumentów ani za, ani przeciw stosowaniu metody BLW [1]. Zarówno metoda tradycyjnego rozszerzania diety, jak i BLW ma swoje wady i zalety, dlatego to rodzice powinni podjąć decyzję, która z metod karmienia jest według ich opinii dla ich dziecka bardziej korzystna.
Źródła:
- [1] Szajewska H. i wsp.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria, 2021; 18: 805 – 822
- [2] Brown A. i wsp.: Baby-Led Weaning: The Evidence to Date, Current Nutrition Reports, 2017, 6(2): 148–156.
- [3] Gomez M.S. i wsp.: Baby-led weaning, an overview of the new approach to food introduction: integrative literature review. Revista Paulista de Pediatria, 2020, 38: e2018084.
- [4] Townsend E., Pitchford N.J.: Baby knows best? The impact of weaning style on food preferences and body mass index in early childhood in a case–controlled sample, BMJ Open, 2012, 2(1): e000298.
