W 2018 roku odłożyłam swoje życie zawodowe na bok poświęcając cały swój czas nowej roli: pełnoetatowej matki dla mojej córki (3) i syna (1). Wraz ze swoją drugą połową mieszkamy na pięknej wsi na północ od Sztokholmu w Szwecji.
Szwedzi mają ciekawe spojrzenie na sposób wychowywania dzieci, zupełnie inne niż moje doświadczenia z okresu dorastania w Anglii i Kanadzie. Zauważyłam to już w momencie powrotu do domu ze szpitala. Szwedzki system prawny, opieka zdrowotna i opieka społeczna odegrały istotną rolę we wsparciu naszego płynnego wejścia w świat życia rodzinnego.
Dlaczego więc te 3 elementy stanowią taką różnicę w Szwecji?
Pierwsze dni życia dziecka:
W momencie narodzin moje dzieci otrzymały osobisty numer identyfikacyjny i nadano im imiona w oparciu o ich płeć i nazwisko matki. Do momentu aż nie zarejestrowałem ich w organie podatkowym, nazywali się Chłopiec i Dziewczynka Cryer! Bardzo często spotyka się tu bezimienne dzieci, ponieważ kraj zapewnia rodzicom 3 miesiące na wybranie idealnego imienia.
W pierwszym tygodniu życia dziecka szpital ponosi odpowiedzialność zarówno za dziecko, jak i za matkę. W ciągu tego tygodnia zapewnia się dziecku wszystkie badania kontrolne, w tym testy słuchu, pod kątem rzadkich chorób i żółtaczki. Szwecja bardzo dba również o swoje matki, dostarczając aktywnych porad laktacyjnych, sprawdzając, czy potrzebna jest dodatkowa pomoc i upewniając się, że każda matka otrzyma zarówno fizyczną, jak i psychologiczną pomoc niezbędną w okresie poporodowym.
Do końca pierwszego tygodnia należy skontaktować się i zarejestrować dziecko u pediatry, który przejmuje opiekę nad nim po upływie pierwszego tygodnia. Generalnie pierwsze spotkanie z pediatrą odbywa się po 2 tygodniach, najczęściej w domu matki, gdzie otoczenie jest najbardziej dogodne. W naszym odczuciu wizyta domowa pozwoliła pediatrze poznać nas jako rodziców, upewnić się, że nasze dzieci dobrze się rozwijają, a także zweryfikować bezpieczeństwo naszego środowiska domowego. To był doskonały moment, aby zadać wszystkie ważne pytania nurtujące świeżo upieczonych rodziców. Młodzi rodzice otrzymują wskazówki, jak opiekować się dzieckiem, rekomendacje dotyczące różnych grup i zajęć dla rodziców, a także ustalany jest harmonogram przyszłych spotkań zarówno dla matki, jak i dziecka.
Urlop rodzicielski
Szwecja usilnie dąży do zapewnienia równości i chociaż może to nie być idealne, jeśli chodzi o wychowanie, oczekuje się by obydwoje rodziców wzięło urlop rodzicielski. Rodzice korzystają z niezwykle hojnego, 480-dniowego urlopu rodzicielskiego, który jest podzielony równo między oboje rodziców. Pomimo że dni można wymieniać między sobą, każdy rodzic musi wykorzystać co najmniej 120 dni urlopu rodzicielskiego. Podczas żadnej z moich podróży nigdy nie widziałam tylu ojców z wózkami czy aktywnie uczestniczących w grupach dla tatusiów. To wspaniały sposób dla obojga rodziców na lepsze poznanie swoich dzieci.
Po powrocie rodziców do pracy prawo przewiduje, że mogą oni skorzystać z 2 planowanych urlopów rodzicielskich w ciągu roku (więcej, jeśli wyrazi na to zgodę pracodawca). Jeśli dziecko jest chore, jeden z rodziców może skorzystać z VAB (Vårdav Barn – opieki nad dzieckiem). Otrzymuje on pensję za okres przebywania w domu i opiekę nad dzieckiem (opłacane przez zakład ubezpieczeń społecznych – Försäkringskassan). Rodzice otrzymają również świadczenia na dzieci, dzielone równo między każdego z rodziców. Kwota ta rośnie z każdym kolejnym dzieckiem.
Aktywności:
W związku z tym, że zdrowie psychiczne odgrywa ważną rolę w rodzicielstwie, pediatra daje
matkom i ojcom możliwość spotkania się z innymi rodzicami i dziećmi w tym samym wieku, tworząc grupy wsparcia dla rodziców. Grupy te spotykają się co tydzień lub co miesiąc i dają możliwość omówienia rozwoju Twojego dziecka, jak również możliwość podzielenia się obawami, wskazówkami i sztuczkami. To świetna okazja, aby dowiedzieć się o lokalnych zajęciach (takich jak grupy biblioteczne lub kluby pływania dla dzieci). W wyniku tych spotkań nawiązuje się więzi z innymi rodzicami, które przekształcają się często w długotrwałe znajomości.
Zachęca się zarówno rodziców, jak i dzieci do bycia pro-społecznym. W większości okręgów istnieje możliwość zostawienia dziecka na jakiś czas w przedszkolu, co jest fantastycznym sposobem dla małych dzieci na naukę wspólnej zabawy i doskonałą okazją do nawiązania więzi z innymi rodzicami. Takie grupy zazwyczaj mają lidera, który ustala rutynowe czynności dla każdej grupy wiekowej, w tym czas na piosenkę czy bajkę.
Przedszkole i edukacja:
Pierwszy rok to ekscytujący czas zarówno dla rodzica, jak i dziecka. Rodzice wchodzą w tę nową rolę i uczą się, jak dostosować się do nowego sposobu życia. Równocześnie dziecko jest zajęte chłonięciem wszystkich nowych twarzy, otoczenia i zdobywaniem nowych doświadczeń. Już od pierwszego roku życia dzieci mogą rozpocząć nowy etap – przedszkole. Przedszkole nie jest obowiązkowe, ale jest dostępne dla wszystkich, którzy chcą z niego skorzystać. W przedszkolu dzieci uczą się zrozumienia i współczucia dla innych poprzez zabawę z innymi dziećmi, poznając zasady dzielenia się. Dobierając program nauczania oparty na zainteresowaniach dzieci, a także stawiając im wyzwania zapewnia się im inspiracje oraz zachęca do zdobywania podstawowej wiedzy. Przedszkole powinno wybrać program nauczania, który promuje równe prawa bez względu na płeć.
Chociaż koszty szkoły są pokrywane przez szwedzki system podatkowy, nie dotyczy to przedszkoli. Przez pierwsze 3 lata przedszkola rodzice muszą dokonywać niewielkiej opłaty, która obliczana jest na podstawie wysokości zarobków rodzica. Im więcej masz dzieci, tym niższy jest koszt przedszkola w przeliczeniu na dziecko.
W związku z tym, że przedszkole nie jest obowiązkowe, dzieci mogą zrobić sobie od niego przerwę w dowolnym momencie. Jednak gdy dziecko skończy 6/7 lat i rozpocznie naukę w szkole, jego obecność jest obowiązkowa. Nauka kontynuowana jest przez następne 9 lat z przerwami 5 razy w roku. Rodzice mają prawo wybrać, do których szkół będzie uczęszczać ich dziecko, a dziecko ma prawo chodzić do szkoły w okolicy, w której mieszka. W Szwecji nauka domowa nie jest możliwa.
Lata szkolne podzielone są na 4 różne etapy: (förskoleklass) grupy przedszkolne, (lågstadiet) klasy 1-3 edukacji wczesnoszkolnej, (mellanstadiet) klasy szkoły podstawowej 4-6 i (högstadiet) klasy gimnazjalne 7-9. Dzieciom w wieku 6-13 lat przysługuje opieka pozaszkolna zarówno przed, jak i po zajęciach szkolnych. To fantastyczna sprawa dla pracujących rodziców, którzy nie mogą zostawić swoich dzieci samych w domu.
Po ukończeniu gimnazjum zachęca się nastolatków do kontynuowania nauki w szkole ponadgimnazjalnej o nazwie gymnasiet. Umożliwia to młodym ludziom rozwijanie umiejętności zawodowych lub przygotowanie ich do dalszych studiów akademickich na uczelni.
Ogólnie Szwecja jest wspaniałym krajem, w którym dzieci mogą dorastać. Moje doświadczenie jest całkowicie pozytywne od dnia, w którym pierwszy test ciążowy potwierdził moje wejście w to cudowne, nowe życie. To wspaniałe uczucie wiedzieć, że moje dzieci będą dorastać w kraju, którego wartości zapewniają tak wielkie wsparcie, gwarantującym doskonały poziom edukacji i niesamowitą opiekę podczas ich wychowania i przyszłego życia.
Johanna Cryer pracuje jako dyrektor artystyczny, fotograf i influencer w Vallentunanear niedaleko Sztokholmu. Urodziła się w Anglii, dorastała w Vancouver na zachodnim wybrzeżu Kanady, a następnie przeniosła się do Szwecji w 2015 roku.
