W dobie wszechobecnych komputerów, smartfonów, rozwoju platform streamingowych i innych technologii ułatwiających dostęp do kultury audiowizualnej coraz trudniej jest zarażać najmłodszych pasją do literatury. Jak zatem skłonić dziecko do nauki czytania? Jak uczynić ją atrakcyjną, przyjemną i zmienić w zabawę? Sprawdźmy!
Co należy wiedzieć, by rozpocząć naukę czytania?
Ile osób, tyle opinii na temat nauki czytania – jedni rodzice uważają, że kwestią tą zajmą się nauczyciele w przedszkolu, zerówce bądź szkole, drudzy są wyznawcami jednej sprawdzonej metody, a jeszcze inni uważają, że to naturalny proces. Którzy mają rację? Nie można odpowiedzieć jednoznacznie – nauka czytania jest bowiem procesem indywidualnym i podobnie jak na naukę raczkowania, chodzenia i mówienia, wpływa na nią wiele czynników.
Najważniejsze jest to, by naukę czytania rozpocząć wtedy, gdy dziecko jest na odpowiednim do tego etapie rozwojowym. Nie chodzi tu o trzymanie się statystyk, metryk i zasłyszanych opinii. Fakt, że syn bądź córka kogoś bliskiego czytał już w wieku 5 lat, nie oznacza, że Twoje dziecko musi rozwijać się w takim samym tempie. Co jeszcze warto widzieć o skutecznej nauce czytania?
- Znajomość literek ma niewiele wspólnego z nauką czytania – to jeden z początkowych etapów.
- Maluch powinien rozpoznawać ze słuchu głoski, które usłyszy w danym słowie.
- Warto mieć na uwadze fakt, że jeśli wszelkie umiejętności maluch nabywał z opóźnieniem w stosunku do statystyk, to może to dotyczyć także nauki czytania.
- Dziecko w wieku przedszkolny wcale nie musi być za małe na naukę czytania.
- Warto przygotować funkcjonalną strefę do nauki – doskonale sprawdzi się zestaw mebli dziecięcych 8w1 Møb, który będzie rozwijał się razem z malcem. Nie zapomnijcie o dobrej lampce.
Nauka czytania – kiedy należy zacząć?
Nie można kierować się danymi metrykalnymi – szczególnie jeżeli chodzi o naukę czytania. Ogromny wpływ mają nabyte wcześniej umiejętności. Dziecko, które jest przygotowane, by poczynić pierwsze kroki związane z czytaniem, musi wykazywać gotowość na kilku płaszczyznach – psychomotorycznej, psychologicznej oraz pojęciowej. Odpowiednio maluch powinien dostrzegać różnice w zapisie liter i umiejętnie łączyć w pary wielkie z małymi, prawidłowo wypowiadać słowa, wykazywać zdolność koncentracji przez dłuższy czas, a także posiadać rozwiniętą wiedzę, która pozwoli rozumieć czytany tekst.
Jeżeli Twoje dziecko wykazuje gotowość na każdej z powyższych płaszczyzn, a co ważne – umiejętności te są sobie równoważne, to można zacząć przystępować do pierwszych prób nauki czytania. Warto pamiętać, by nie realizować rodzicielskich ambicji i nie zmuszać malucha do nabywania nowych umiejętności. Dzieciństwo to bardzo intensywny czas, w który i bez naszej ingerencji maluch wkłada ogrom wysiłków – koordynuje zmysły, wciąż poprawia swoją sprawność ruchową, rozwija funkcje poznawcze i wiele więcej. Warto odwołać się też do programu nauczania przedszkolnego, w którym aktualnie nie ma nauki czytania oraz pisania. Dzieci przygotowuje się jednak do tego i nic nie zaszkodzi, by przedszkolne przygotowania wspierać również w domu.
Od czego zacząć?
Naukę czytania u dziecka warto zacząć od zabaw, które będą przemycały po kryjomu ogrom wiedzy. Świetnie sprawdzają się gry pamięciowe z sylabami, sortery z alfabetem, puzzle, a co najważniejsze – wspólne czytanie, rozmowy o otaczającym was świecie, nazywanie wszystkiego, co znajduje się w zasięgu waszego wzroku. Nauka pod żadnym pozorem nie może zamieniać się w przymus lub obowiązek, gdyż przyniesie zupełnie odwrotny efekt. Zdecydowanie bardziej efektywne jest przyswajanie wiedzy poprzez zabawę! W końcu maluch zacznie sam wyrażać zainteresowanie, pytając, co jest napisane we wskazanym miejscu.
Skuteczne metody kształcenia, czyli jak nauczyć dziecko czytać ze zrozumieniem
W nauce czytania u dzieci wykorzystuje się trzy najpopularniejsze metody – literowania, sylabową oraz tzw. czytania globalnego. Pierwsza z nich, najczęściej wykorzystywana w szkołach zakłada stopniową naukę alfabetu, dzielenia wyrazów na głoski i późniejszego łączenia ich w słowa. Stopniowo zwiększa się oczywiście poziom trudności zadań. Ma ona jednak swoje wady – czas czytania jest długi i trudno jest dziecku zapamiętać sens płynący z treści, gdyż skupia się na rozbijaniu słów. Metoda sylabowa działa analogicznie do poprzedniej – dzieci uczy się rozróżniania samogłosek i spółgłosek oraz podziału wyrazów na sylaby, by następnie móc je czytać. Dzięki częstemu powtarzaniu tych czynności umiejętność w końcu ulega utrwaleniu. Czytanie globalne to natomiast metoda, która zakłada pracę z małymi dziećmi, które nie znają jeszcze alfabetu – uczy się je od razu całych słów. Oczywiście należy pamiętać, że dziecko musi umieć mówić i rozumieć język!
Kiedy dziecko powinno czytać?
Trudno mówić o określonych ramach czasowych – nauka wielu umiejętności ma charakter indywidualny. Rodzice powinni jednak wciąż obserwować postępy dziecka w nauce, by w razie potrzeby zauważyć pojawiające się nieprawidłowości i problemy jak np. dysleksja, problemy z prawidłową wymową, mylenie liter lub niechęć do nauki czytania. Ostatnią najczęściej wykazują dzieci, które wciąż nie są gotowe, by opanować daną umiejętność lub te, które zostały wcześniej w jakiś sposób zniechęcone.
Trudno jest więc odpowiedzieć na pytanie, jak nauczyć dziecko czytać, kiedy zacząć oraz kiedy powinno opanować tę umiejętność. Jako rodzice powinniście jednak bacznie obserwować gotowość dziecka do nauki, jego ciekawość świata, a co najważniejsze – często czytać. Książka na dobranoc to doskonałe przyzwyczajenie, które dodatkowo wprowadza pewien rytuał zasypiania. Mało tego, dziecko, które widzi czytających rodziców, samo również chętniej będzie sięgało po książkę. Wyłączmy więc czasem telewizor, odejdźmy od komputera, odłóżmy smartfon i zanurzmy się w pięknej sztuce czytania – zarówno samotnie, jak i z dzieckiem. Wspólne odkrywanie literackiego świata przyniesie wiele radości!
