Przygotowując wyprawkę dla dziecka, każdy rodzic zastanawia się, nie tylko nad odpowiednimi ubrankami, łóżeczkiem czy fotelikiem samochodowym, ale także nad tym, co może w korzystny sposób wpływać na rozwój pociechy. Jakie wybrać zabawki i kiedy je wprowadzić? Na jakim podłożu najlepiej układać maluszka? To tylko kilka spośród pytań, jakie zadajemy sobie, chcąc zapewnić dziecku jak najlepszy start. Jednym z istotnych elementów wyprawki, który zagwarantuje zarówno rozwój, jak i zabawę od pierwszych dni, będzie mata edukacyjna.
Mata edukacyjna jako wielofunkcyjna zabawka
Początki obcowania z nowo narodzonym maluszkiem nie są łatwe. Trzeba zapewnić mu możliwość realizacji podstawowych potrzeb, w tym również ogromnego pragnienia bliskości i poczucia bezpieczeństwa. Nie można zapominać jednak o tym, że ulubiona pozycja w objęciach mamy nie powinna być jedyną. Maleństwo musi mieć możliwość swobodnego ruchu na średnio-twardym podłożu, które zgodnie z zaleceniami zapewnia najlepsze warunki do rozwoju motorycznego. Wówczas swoją pierwszą rolę spełni bezpieczna mata edukacyjna, która dzięki formie dużej, rozłożonej na płasko powierzchni zapewni maluchowi przestrzeń do ćwiczeń. Warto pamiętać, że mata sama w sobie ma dość miękkie wypełnienie – nie umieszczajmy jej więc już na sypialnianym łóżku czy pościeli. Ułożona na podłodze czy piankowych puzzlach będzie „idealnie twarda”, a jednocześnie bezpiecznie miękka. Od pierwszych dni warto układać maluszka na macie nie tylko na plecach, ale również na brzuchu – nie przeszkadza w tym nawet kikut pępowinowy. Na macie edukacyjnej maluch będzie miał idealne warunki do obserwacji otaczających go zabawek i trenowania umiejętności skupiania wzroku. Rozwój widzenia przebiega stopniowo, jednak na każdym z kolejnych etapów możemy wykorzystać matę oraz zawieszone na niej interaktywne zabawki, lusterko czy książeczkę na różne sposoby.
Początkowo, w okresie fizjologicznej asymetrii, dziecko nie potrafi jeszcze utrzymać główki w linii środka. Możemy wówczas zachęcać je o obserwacji zabawek raz z jednej, raz z drugiej strony. Na początku bowiem lepiej widzi to, co znajduje się nieco z boku. Doskonałym ćwiczeniem dla najmłodszych niemowląt będzie wolne poruszanie odpiętym od maty Smil kontrastowym elementem od boku w kierunku środka ciała. W ten sposób możemy trenować z dzieckiem umiejętność wodzenia wzrokiem i zachęcimy je do dążenia do upragnionej symetrii. Stopniowo zaczynamy zachęcać maleństwo również do sprowadzania wzroku w dół – od tej pory (zwykle w trzecim miesiącu życia) najlepiej sprawdzą się zabawki wieszane na wysokości pępka. Nie wieszamy zabawek wysoko nad lub za główką, zachęcając do jej odginania w tył. Gdy maluch zacznie kontrolować nieco bardziej swoje ciało, przyjdzie czas na próby sięgania i chwytania zabawek dołączonych do maty edukacyjnej, zarówno tych zawieszonych na pałąkach, jak i odpiętych, pokazywanych przez rodzica.
Umiejętności te przychodzą z czasem, jednak trening czyni mistrza. Dziecko dzięki zabawie na macie doskonali funkcje wzrokowe, kontrolę głowy i pozostałe umiejętności motoryczne. Ćwiczy zarówno w leżeniu na plecach, jak i na brzuchu. Warto zwrócić uwagę na ułożenie maluszka na macie i odpowiednie rozmieszczenie zabawek. Gdy maluch w leżeniu na plecach już do nich dosięga, potrafi chwycić je i przyciągać, warto rozmieścić je wyżej, aby sięgał, a niekoniecznie ciągnął. W prawidłowym rozwoju dziecka zdecydowanie wolimy zabawy związane z pchaniem aniżeli ciągnięciem. Taką aktywnością będzie na przykład próba odpychania się od maty w leżeniu na brzuchu, dzięki której maluch trenuje podpór.
Duża mata edukacyjna dla dzieci będzie świetnym polem do trenowania pierwszych samodzielnych obrotów z pleców na brzuch i odwrotnie, niskiego a później wysokiego podporu z obserwacją obrazków znajdujących się pod maluchem, prób pełzania, pivotów (czyli obrotów wokół pępka) czy przyjmowania pozycji czworaczej. Trening leżenia na brzuchu może ułatwić dołączona do maty poduszka w kształcie niewielkiego rogala – warto jednak zasięgnąć porady fizjoterapeuty, czy w przypadku naszego dziecka nie będzie to przeciwwskazane (może się tak zdarzyć na przykład u dzieci z tendencją do odginania). Mata będzie świetnym miejscem do zabawy również dla malucha, który samodzielnie siedzi – zwłaszcza, gdy wypełnimy ją piłkami w formie suchego basenu. Zamknięte brzegi maty u młodszych niemowląt pozwolą natomiast stworzyć bezpieczny kojec do swobodnych ruchów, poznawania własnego ciała i otoczenia. Rodzic bez obaw może ułożyć tam maluszka, który jeszcze nie przemieszcza się samodzielnie, na czas wykonywania domowych obowiązków. Ten czas na pewno nie będzie dla dziecka stracony, bo interaktywna mata edukacyjna zapewni mu rozwijający czas i chwilę na naukę samodzielnej zabawy. Warto zostawić niemowlę na chwilę sam na sam z wiszącymi na pałąkach zabawkami czy umieszczonymi przed nim w leżeniu na brzuchu lusterkiem lub książeczką, aby z niedalekiej odległości obserwować, jak świetnie radzi sobie z zabawą bez naszych animacji. Taki czas na samodzielne próby zabawy jest nieoceniony w rozwoju dziecka.
Stymulacja zmysłów na macie edukacyjnej
Mata to nie tylko podłoże i miejsce do treningu nowych umiejętności ruchowych. Rozwój psychomotoryczny maluszka jest nierozłączny z prawidłową pracą jego zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, smaku, dotyku, propriocepcji, zmysłu przedsionkowego (równowagi). Wiele z nich może otrzymać całą masę różnorodnych bodźców podczas zabawy na macie. Możliwość korzystania z nich rozwija się jednak stopniowo, wraz z nabywaniem nowych umiejętności i zwiększaniem samodzielności w zabawie. Nie musisz obawiać się jednak, że maluszek położony na macie edukacyjnej Smil czy Lykke będzie na niej obciążony nadmiarem bodźców. U najmłodszych niemowląt staramy się oferować jeden, maksymalnie dwa bodźce jednocześnie. Kolorystyka obu mat oraz brak zbyt intensywnych, grających i świecących elementów w zestawie sprawia, że na pewno nie dojdzie do przestymulowania. Zarówno delikatne barwy z kontrastowymi elementami jak i rodzaj dołączonych zabawek sprawia, że mata jest bezpieczna dla narządów zmysłów od pierwszych dni.
Istotną rolę w rozwoju dziecka odgrywają funkcyjne zabawki oraz kolorystyka maty – „kontrasty” w macie Smil to nie tylko modne określenie. Kontrasty są jedynym, co na początku dostrzega dziecko. A tuż po narodzinach widzi 30-krotnie gorzej niż my! Najłatwiej przychodzi maluchowi skupianie wzroku tam, gdzie łączą się barwy biała i czarna, zwłaszcza gdy obiekt oddalony jest o około 20 centymetrów. Czy wiesz, że to właśnie wczesne doświadczenia, a więc ilość bodźców wzrokowych oraz ich dostosowanie do możliwości dziecka, zaraz po genetyce, warunkują to, jak dziecko będzie radzić sobie później z różnymi zadaniami? Między 2 a 8 miesiącem życia niemowlaka, komórki nerwowe pracują intensywnie wytwarzając nowe połączenia. To czas, gdy dziecko nabywa najszybciej i najwięcej umiejętności wzrokowych. Im więcej w tym czasie uda Wam się zrobić, tym lepiej, a mata edukacyjna z pewnością Wam w tym pomoże!
Autor:
Monika Adamczyk – magister fizjoterapii, terapeuta metody neurorozwojowej NDT Bobath, terapeuta Integracji Sensorycznej, terapeuta ręki. Od kilku lat pracuje z dziećmi z potrzebami rozwojowymi i niepełnosprawnościami oraz zdrowymi niemowlętami, których rodzice szukają informacji na temat wspomagania rozwoju ich dziecka oraz wskazówek pielęgnacyjnych. Na instagramowym profilu Sensifi_ przekazuje wiedzę w pigułce i doradza, jak pielęgnować maluszka oraz bez stresu w stu procentach wykorzystać najważniejszy czas w jego rozwoju.
